Zapalenie pęcherza moczowego – objawy, przyczyny, diagnostyka, leczenie i profilaktyka

Zapalenie pęcherza i inne zakażenia układu moczowego

Najczęstszą przyczyną zakażenia układu moczowego jest obecność mikroorganizmów w drogach moczowych. W normalnych warunkach, u zdrowej osoby, drogi moczowe powyżej zwieracza pęcherza moczowego są wolne od drobnoustrojów. Jednak w pewnych okolicznościach dochodzi do przenikania mikroorganizmów i ich rozmnażania w tych drogach, co prowadzi do stanu zapalnego. W takiej sytuacji mówimy o infekcji dróg moczowych, która w większości  przypadków dotyczy zapalenia pęcherza moczowego.

Zapalenie pęcherza moczowego (cystitis) to częsta infekcja układu moczowych, która może dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn, chociaż u kobiet występuje znacznie częściej. Może być wywołane przez różne czynniki, jednak najczęstszą przyczyną są bakterie, zwłaszcza Escherichia coli.

Przyczyny zapalenia pęcherza moczowego

Najczęstszą przyczyną zapalenia pęcherza moczowego (nazywanego potocznie przeziębienie pęcherza) są bakterie, które przedostają się do układu moczowego przez cewkę moczową. W ponad 80% przypadków odpowiedzialne za infekcję są bakterie Escherichia coli, które normalnie występują w przewodzie pokarmowym. Istnieje kilka czynników ryzyka, które mogą sprzyjać rozwojowi infekcji pęcherza:

• niewłaściwa higiena intymna – bakterie mogą przedostać się do cewki moczowej np. podczas nieprawidłowego podcierania po skorzystaniu z toalety.
• seksualna aktywność – stosunki płciowe mogą sprzyjać przenoszeniu bakterii w okolice cewki moczowej.
• zatrzymanie moczu – nieprawidłowe opróżnianie pęcherza może prowadzić do namnażania się bakterii.
• osłabienie układu odpornościowego – choroby przewlekłe, stres, nieodpowiednia dieta mogą przyczyniać się do częstszych infekcji.
• cewnikowanie pęcherza – obecność cewnika może ułatwiać przedostawanie się drobnoustrojów do układu moczowego.
• częste stosowanie antybiotyków – może zaburzać florę bakteryjną i sprzyjać zakażeniom.
• zaburzenia hormonalne – np. u kobiet w okresie menopauzy zmniejszony poziom estrogenów może prowadzić do osłabienia błony śluzowej pęcherza i błony śluzowej dróg moczowych.

Objawy zapalenia pęcherza moczowego

Zapalenie pęcherza moczowego może objawiać się w różny sposób, w zależności od nasilenia infekcji. Typowe objawy to:

• bolesne i częste oddawanie moczu – uczucie parcia na pęcherz, często z niewielką ilością oddawanego moczu. pieczenie podczas oddawania moczu
• pieczenie podczas oddawania moczu – wynik podrażnienia i zapalenia cewki moczowej.
• mętny mocz o nieprzyjemnym zapachu – może zawierać ropne wydzieliny i bakterie.
• krew w moczu (krwiomocz) – w przypadku zaawansowanego zapalenia.
• ból w podbrzuszu – odczuwany jako ciężar lub skurcze.
• gorączka i dreszcze – mogą wystąpić przy poważniejszych infekcjach.

Diagnostyka zapalenia pęcherza, czyli jak wygląda rozpoznanie zapalenia pęcherza moczowego?

Rozpoznanie zapalenia pęcherza moczowego opiera się głównie na wywiadzie medycznym, gdyż typowe symptomy związane z tym schorzeniem znacznie ułatwiają postawienie diagnozy. Najczęściej przeprowadzanym badaniem w przypadku zapalenia pęcherza jest ogólne badanie moczu oraz posiew moczu, które pozwala zidentyfikować konkretną bakterię odpowiedzialną za zakażenie układu moczowego. W ramach badania wykonuje się także antybiogram, który określa, na jakie antybiotyki dana bakteria reaguje, a na które jest odporna. Właściwa diagnoza pozwoli na wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Leczenie zapalenia pęcherza moczowego

Leczenie zapalenia pęcherza moczowego zależy od przyczyny infekcji. W większości przypadków stosuje się antybiotykoterapię, jednak istnieje kilka metod leczenia wspomagającego.

Leki na zapalenie pęcherza

• antybiotyki – leki na receptę takie jak nitrofurantoina, fosfomycyna czy trimetoprim/sulfametoksazol są stosowane w leczeniu zakażeń bakteryjnych.
• leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – paracetamol lub ibuprofen pomagają łagodzić ból i stan zapalny pęcherza.
• leki rozkurczowe – np. drotaweryna, pomagają łagodzić skurcze pęcherza moczowego.

Domowe sposoby na zapalenie pęcherza moczowego

• spożywanie dużej ilości wody – pomaga wypłukać bakterie z układu moczowego.
• sok z żurawiny – zawiera substancje utrudniające przyleganie bakterii do ścianki pęcherza.
• unikanie kofeiny i alkoholu – mogą one dodatkowo podrażniać drogi moczowe.
• ciepłe okłady na podbrzusze – pomagają zmniejszyć ból.

Zapobieganie zapaleniu pęcherza moczowego

Profilaktyka jest kluczowa, szczególnie dla osób, które mają skłonność do nawracających infekcji dróg moczowych. Oto kilka skutecznych sposobów zapobiegania:

• prawidłowa higiena intymna – mycie okolic intymnych łagodnymi środkami, podcieranie się od przodu do tyłu.
• unikanie długotrwałego przetrzymywania moczu – regularne oddawanie moczu zapobiega namnażaniu się bakterii.
• picie dużej wody – nawadnianie organizmu pomaga w usuwaniu bakterii.
• noszenie przewiewnej bielizny – najlepiej bawełnianej, unikanie obcisłych spodni.
• unikanie irytujących substancji – np. perfumowanych wkładek higienicznych, mydeł czy dezodorantów do higieny intymnej.
• oddawanie moczu po stosunku – może pomóc w eliminacji bakterii, które mogły dostać się do układu moczowego.
• stosowanie suplementów z żurawiną i probiotykami – wspomagają naturalną florę bakteryjną i zmniejszają ryzyko infekcji.

Podsumowanie

Zapalenie pęcherza moczowego to uciążliwa, ale zazwyczaj łatwo wyleczalna infekcja. Ważne jest szybkie rozpoznanie objawów i podjęcie odpowiednich kroków leczniczych. Stosowanie się do zasad profilaktyki może znacznie zmniejszyć ryzyko nawrotów i poprawić jakość życia.